Mixmag điều tra: Tại sao giải Grammy lại nhìn nhận nhạc dance sai lệch đến vậy?

Tôi không thể ngừng nhìn vào cơ bụng của David Guetta, đó là kiểu cơ bụng của giới triệu phú và loại cơ 99% dân số không thể có được chứ đừng nói đến một người 55 tuổi. Nhưng Guetta có đủ nguồn lực để tìm đến bất cứ ai và bất cứ thứ gì cần thiết để duy trì vóc dáng trẻ trung của mình. Sở dĩ tôi để ý đến cơ bụng của Guetta vì đang xem video của “I'm Good (Blue)” - bản nhạc pop/EDM hợp tác cùng ca sĩ/nhạc sĩ người Mỹ Bebe Rexha vừa được đề cử giải Grammy cho Bản thu âm nhạc dance/điện tử hay nhất Năm nay. Cơ bụng của Guetta phủ sóng xuyên suốt video, cũng như những đường cong rám nắng của Rexha, khi họ khiêu vũ tại một bữa tiệc bể bơi cùng với một nhóm người trẻ đẹp (chủ yếu là phụ nữ) trong những bộ đồ bơi thiếu vải. (Guetta nhìn già gần gấp đôi so với những người khác trong video, nhưng đây là một chủ đề hoàn toàn khác.)

Đề cử Bản thu âm nhạc điện tử/Dance hay nhất này thực sự khiến tôi băn khoăn. Bạn không cần phải bận tâm đến cảm xúc cá nhân của tôi về “I'm Good (Blue)”, nhưng bạn có thể sẽ muốn biết giai điệu làm nền cho nó thuộc về “Blue (Da Ba Dee)”, siêu hit toàn cầu năm 1998 của bộ ba nhạc điện tử người Ý Eiffel 65, cũng được đề cử cho Bản ghi nhạc Dance hay nhất vào năm 2001. Phiên bản của Guetta về cơ bản là một bản phối mới, với giọng hát mới và lời bài hát chung chung bằng cách nào đó thậm chí còn điên rồ hơn những hỗn loạn ngôn từ của Eiffel 65 vào thời điểm đó. Vậy làm thế nào mà một bài hát không nguyên bản như vậy lại được đề cử giải Grammy? Ai thực sự quyết định các đề cử cũng như chọn người chiến thắng trong lĩnh vực Dance/Điện tử, và yếu tố nào là nền tảng cho một ca khúc hoặc album? Những đề cử như của Guetta nói gì về thể loại nhạc khiêu vũ được tôn vinh bởi giải Grammy và được nhiều người coi là giải thưởng quan trọng nhất trong ngành công nghiệp âm nhạc?

Theo Recording Academy, giải Grammy là “giải thưởng bình chọn từ những người ngang hàng duy nhất trong ngành âm nhạc”, đề cử cho giải này được quyết định bởi các thành viên bỏ phiếu bao gồm khoảng 14.000 “nghệ sĩ biểu diễn, nhạc sĩ, nhà sản xuất, kỹ sư, nghệ sĩ chơi nhạc cụ và những người sáng tạo khác hiện đang làm việc trong ngành công nghiệp ghi âm”, cũng như các công ty truyền thông đã đăng ký. Tư cách thành viên hiện có giá 100 USD hàng năm cho các thành viên bỏ phiếu và 120 USD cho các công ty truyền thông. Kể từ năm 2019, đã có nhiều nỗ lực tuyển dụng thêm phụ nữ và những người từ các nhóm ít được đại diện, con số này hiện chiếm lần lượt 31% và 33% số thành viên hiện tại của Recording Academy. Để trở thành thành viên bỏ phiếu, ứng viên phải đưa ra hai khuyến nghị đủ thuyết phục từ các thành viên bỏ phiếu hiện tại hoặc đồng nghiệp trong ngành và điền vào hồ sơ trực tuyến nêu rõ trình độ và kinh nghiệm liên quan của họ. Sau đó, những khuyến nghị này được Hội đồng đánh giá ngang hàng của Recording Academy phê duyệt hoặc từ chối. Các thành viên bỏ phiếu mới cũng phải có chuyên môn hoặc kinh nghiệm trong một thể loại hoặc lĩnh vực cụ thể và sau khi được chấp nhận vào Academy và được phép bỏ phiếu ở hai lĩnh vực khác cùng với thể loại thống trị của họ và trong 10 hạng mục tổng thể, ngoài 4 giải thưởng lớn (The Big Four): Bản thu âm, Album và Bài hát của năm và Nghệ sĩ mới xuất sắc nhất.

Điều này đồng nghĩa với việc bạn có thể là nhà sản xuất khiêu vũ chọn bỏ phiếu trong các lĩnh vực dance, rock và pop, đồng thời được phép bỏ phiếu trong các hạng mục bao gồm Bản thu âm nhạc Dance/nhạc điện tử hay nhất, Album nhạc pop hay nhất, Màn trình diễn nhạc rock hay nhất, v.v. Tuy nhiên, theo một người trong cuộc có tên Charlie*, “một phần đáng kể thành viên Grammy đã tự đăng ký và không được tuyển dụng, và do đó chúng tôi không có…xác minh nội bộ về việc liệu họ có đang hoạt động trong thể loại ưa thích của mình hay không.” Cũng không có gì ngăn chặn các thành viên thay đổi thể loại ưa thích của họ trong cổng thông tin trực tuyến (vốn không được kiểm soát chặt chẽ), rồi tiếp tục bỏ phiếu trong các lĩnh vực không liên quan đến kinh nghiệm hoặc chuyên môn của họ.

Từ cuối tháng 7 đến cuối tháng 8, các thành viên bầu chọn, hãng thu âm và công ty truyền thông đã đăng ký (những người phải phát hành bản ghi đáp ứng các yêu cầu về tính đủ điều kiện giống như những người được đề cử), được mời gửi bài dự thi của họ cho giải Grammy năm sau. Để đủ điều kiện xét giải Grammy 2023, các bài dự thi phải được phát hành thương mại trong khoảng thời gian từ ngày 1/10/2021 đến ngày 30/9/2022. Các ứng viên phải được phân phối trên toàn quốc tại Hoa Kỳ và có sẵn thông qua các nhà bán lẻ trực tuyến của bên thứ ba và/hoặc các dịch vụ phát trực tuyến lớn (âm nhạc nhập khẩu không đủ điều kiện). Điều này có nghĩa nếu bạn là nghệ sĩ chỉ tham gia Bandcamp, bạn không thể được đề cử giải Grammy. Sau khi thời gian đăng ký kết thúc, vòng bỏ phiếu đầu tiên diễn ra trong 10 ngày vào tháng 10. Đối với giải Grammy lần thứ 65, các thành viên bỏ phiếu được phép bỏ năm phiếu bầu miễn phí, sau thời điểm đó, họ bị tính phí 40 USD cho mỗi lần tham gia sớm và tối đa 125 USD cho mỗi lần tham gia sau. Các công ty truyền thông bị tính phí từ 65 USD đến 125 USD cho mỗi bài dự thi, tùy thuộc vào thời gian nộp bài muộn.

Đã có gần 400 bài dự thi trong lĩnh vực Dance/Điện tử cho giải Grammy 2023. Những bài dự thi này sau đó đã được chuyển cho ủy ban sàng lọc Dance / Điện tử, một nhóm gồm các thành viên bỏ phiếu và các thành viên chuyên nghiệp (không phải là chuyên gia trong ngành âm nhạc) được chọn lựa bởi quản lý thể loại. Trong hai ngày, hội đồng sàng lọc sẽ triệu tập (trước đây là trực tiếp tại Los Angeles, thông qua Zoom kể từ năm 2020) và lắng nghe tất cả các bài dự thi để xác định xem chúng có thuộc lĩnh vực và hạng mục phù hợp hay không, theo tiêu chí của Grammys. Max*, người có mặt trong ủy ban sàng lọc Dance/Điện tử (gồm khoảng tám người) vào năm ngoái, mô tả quá trình cân nhắc (không được trả lương) là “tốn nhiều công sức” và ủy ban sàng lọc là một nhóm đa dạng và được cung cấp thông tin đầy đủ. “Chúng tôi đã lắng nghe và tranh luận về mọi thứ. Tất cả chúng tôi đều là những người theo chủ nghĩa thuần túy và đều biết nhạc điện tử là gì cũng như biết nhạc khiêu vũ là gì,” họ nói. Khi được hỏi về việc đưa “I'm Good” vào danh sách các mục Dance/Điện tử đủ điều kiện, Max cho biết, “ủy ban của chúng tôi đã bỏ phiếu về record mà bạn thắc mắc, thay vào đó, chúng tôi cũng đã bình chọn Beyoncé [“Break My Soul”].”

Mixmag cũng có cơ hội được thấy tin nhắn văn bản xác nhận tài khoản của Max. Hội đồng sàng lọc Dance/Electronic nhất trí cho rằng hai bản nhạc này phù hợp hơn với lĩnh vực Pop, nhưng vậy sao họ ở lại trong hạng mục nhạc dance? Trên thực tế, còn có một ủy ban sàng lọc quốc gia, đây là một nhóm các chuyên gia trong ngành âm nhạc bao gồm các nhạc sĩ, nhà sản xuất, nhà âm nhạc học, v.v. và là những người đưa ra quyết định cuối cùng về việc bài dự thi cuối cùng sẽ thuộc hạng mục nào.

Nếu có bất kỳ thành viên nào của ủy ban sàng lọc quốc gia là chuyên gia nhạc Dance/Điện tử, thì con số này cũng rất mơ hồ. Hơn nữa, nếu ủy ban sàng lọc quốc gia có quyền bác bỏ các quyết định của ủy ban sàng lọc (đặc biệt là các quyết định nhất trí), thì việc có một ủy ban sàng lọc ngay từ đầu để làm gì? “Đó cũng là điều chúng tôi đang thắc mắc,” Max nói. “Có vẻ như họ đang hoạt động hiệu quả với các ủy ban này, và cho đến nay bộ máy này vẫn hoạt động rất hiệu quả.”

Vào giữa những năm 90, một người phụ nữ tên là Ellyn Harris đã phát hành một số bản ghi house tuyệt vời dưới hãng đĩa Unity Records của riêng cô ở New York, sau đó thành lập Ủy ban Vì Sự tiến bộ của Nhạc Khiêu vũ và vận động hành lang cho giải Grammy trong hơn hai năm trước khi họ quyết định thêm nhạc Dance vào trong số các hạng mục Grammyvào năm 1998.

Năm đầu tiên đó, giải Grammy cho bản Thu âm Dance xuất sắc nhất đã thuộc về “Carry On” của Donna Summer và Giorgio Moroder, nghe giống như một bài dự thi Eurovision bị thất lạc hơn (không phải là “I Feel Love”). Trong khi đó, bản ghi được chơi nhiều nhất trong các câu lạc bộ “Free” của Ultra Naté lại không nhận được đề cử. Những ca khúc chiến thắng trong thập kỷ tiếp theo bao gồm “Poker Face” của Lady Gaga, “Believe” của Cher, “Who Let The Dogs Out” của Baha Men và “SexyBack” của Justin Timberlake. Tất cả các ca khúc này cũng có thể được mô tả thuộc thể loại nhạc pop. Vào năm 2012, Skrillex đã giành chiến thắng với “Scary Monsters and Nice Sprites”, hai năm sau khi Hoa Kỳ tiếp nhận dubstep. Sự bùng nổ của EDM đã tiến đến các giải Grammy, và thể loại này đã giành chiến thắng ở hạng mục này nhiều lần kể từ đó ("Don't Let Me Down" của The Chainsmokers, hợp tác với Daya; "Where Are Ü Now" của Skrillex, Diplo và Justin Bieber; "Clarity" của Zedd, kết hợp với Foxes, cùng với nhiều đề cử EDM khác). Sau đó là đề cử khét tiếng của Al Walser vào năm 2013, một trò hề khiến Grammys phải xấu hổ. Họ đã thành lập một ủy ban đánh giá đề cử cho Dance/Điện tử vào năm sau, theo đó một nhóm các thành viên bỏ phiếu được coi là chuyên gia về Dance/Điện tử sẽ chọn năm ứng cử viên từ 15-20 mục hàng đầu được bình chọn trong cuộc bỏ phiếu vòng đầu tiên. Một người trong cuộc của Grammy cho biết sự thay đổi này dẫn đến việc các nghệ sĩ nhạc pop không còn thống trị lĩnh vực Dance/Điện tử nữa, nhưng vào năm 2021, tất cả các ủy ban xét duyệt đề cử đã bị hủy bỏ sau đơn khiếu nại của cựu CEO Deborah Dugan và sự chỉ trích từ những người như Drake, Jay-Z và The Weeknd, viện lý do tham nhũng và kêu gọi một “quy trình bỏ phiếu minh bạch” hơn.

Trong những năm qua, cũng có một số bản nhạc club, house và techno được đề cử cho Bản thu âm Dance/Điện tử hay nhất, nhưng chỉ dành cho những nghệ sĩ ở đỉnh cao của thế giới “underground”, chẳng hạn như Basement Jaxx, Chemical Brothers, Daft Punk, Jamie xx và Kraftwerk. Ngoại trừ một vài trường hợp ngoại lệ, bao gồm Jayda G và người chiến thắng năm 2021 Kaytranada, những nghệ sĩ được đề cử và đặc biệt là những người chiến thắng trong hạng mục này hầu hết là người da trắng. Kể từ năm 1998, chỉ có hai đề cử cho ca khúc có thể được coi là ca khúc chung của một nghệ sĩ Da đen – “Both of Us” của Jayda G và “Break My Soul” của Beyoncé. Detroit house và techno act từ các nghệ sĩ Chicago và nghệ sĩ house từ New York chưa bao giờ được đại diện trong số các đề cử Dance/Điện tử hay nhất, mặc dù các nghệ sĩ như Frankie Knuckles, David Morales, Steve “Silk” Hurley, Masters at Work, Carl Craig, Dennis Ferrer , E-Smoove, Todd Terry và Hex Hector đã được đề cử ở hạng mục Bản thu âm phối lại và Phi cổ điển hay nhất. Sự khác biệt giữa các ứng cử viên cho Bản thu âm nhạc Dance hay nhất và Bản thu được phối lại hay nhất có thể được giải thích là do sự tồn tại của các “ủy ban thủ công” xác định các ứng cử viên trong những lĩnh vực được coi là chuyên biệt. Ủy ban thủ công cho Bản thu phối lại hay nhất, Phi cổ điển, bao gồm 25 thành viên bỏ phiếu với ít nhất sáu tín dụng phối lại cho tên của họ trong năm năm qua. Các thành viên ủy ban thủ công cũng có thể được Hội đồng quản trị quốc gia trưng cầu để giới thiệu các ứng cử viên thích hợp tham gia ủy ban của họ.

Mặc dù những người được đề cử và chiến thắng sớm trong hạng mục Bản thu được phối lại hay nhất có thể làm hài lòng những người theo chủ nghĩa thuần túy về nhạc house và techno, nhưng sự nổi lên của EDM đi kèm với số lượng ngày càng tăng của những người phối âm với các khoản tín dụng EDM có thể được cấp một vị trí trong ủy ban thủ công Bản thu âm được phối lại hay nhất (và có thể chiếm vì ít đề cử cho nghệ sĩ house và techno hơn trong những năm gần đây). Các thành viên chỉ có thể ở trong ủy ban thủ công trong 5 năm liên tiếp. Nếu được chọn làm chủ tịch ủy ban, một thành viên có thể ở lại tối đa tám năm liên tục, nhưng theo các quy tắc và hướng dẫn, “ít nhất 25% thành viên của mỗi ủy ban phải chuyển giao từ ủy ban của năm trước”.

Tuy nhiên, theo một cựu thành viên ủy ban có tên Alex*, quy trình bỏ phiếu của ủy ban thủ công dễ bị tấn công hơn. Có thời điểm, Alex đã thỏa thuận với các thành viên khác trong ủy ban Bản thu âm được phối lại hay nhất để bỏ phiếu cho nhau, dẫn đến việc tất cả họ đều được đề cử giải Grammy. Phản hồi cho yêu cầu của anh: “Vì chúng ta thực sự có một danh sách đề cử tốt nên không ai đặt câu hỏi nào nhưng thật kỳ lạ khi thấy các thành viên của ủy ban được đề cử.” Alex nói rằng trong mỗi năm có mặt trong ủy ban thủ công, ít nhất một thành viên của ủy ban đã nhận được đề cử cho Bản thu âm được phối lại hay nhất.

Hạng mục Album Dance/Điện tử xuất sắc nhất chỉ mới được giới thiệu vào năm 2005. Nam giới được đề cử và chiến thắng nhiều hơn rất nhiều so với nữ giới trong hạng mục này và cho đến nay, SOPHIE là nghệ sĩ chuyển giới duy nhất được đề cử trong toàn bộ lĩnh vực Dance/Điện tử. Bộ đôi nhạc điện tử từ hai chủng tộc LMFAO là những nghệ sĩ Da đen đầu tiên được đề cử cho Album Dance/Điện tử xuất sắc nhất vào năm 2010. Sau mùa hè đầy phân biệt chủng tộc vào năm 2020, Kaytranada trở thành nghệ sĩ Da đen đầu tiên giành chiến thắng ở hạng mục này vào năm 2021 và Black Coffee là người chiến thắng ở các hạng mục tiếp theo năm. Năm nay, Beyoncé chỉ là nghệ sĩ Da đen thứ tư được đề cử ở hạng mục này sau 19 năm, cho “Renaissance” - album mà hội đồng sàng lọc Dance/Điện tử đã nhất trí bầu chọn để xếp vào một hạng mục khác. Trong khi album của Beyoncé “tôn vinh một kỷ nguyên câu lạc bộ trong đó những người bị gạt ra bên lề tìm kiếm sự giải thoát thông qua nhạc dance”, thành viên ủy ban sàng lọc Max lưu ý rằng các DJ thậm chí không thể đưa bản chỉnh sửa của một bản nhạc Beyoncé vào đài phát thanh cộng đồng được chia sẻ lên YouTube mà không gặp vấn đề cấp phép. “Tất cả những trò chơi này nhằm mục đích khiến [“Renaissance”] là một kỷ lục câu lạc bộ lớn và nó giống như, ở câu lạc bộ nào?” Max nói. “Cần phải xem xét lại về định nghĩa câu lạc bộ dựa trên những gì cô ấy [Beyoncé] muốn nó trở thành cũng như mục tiêu ngành là gì. Và điều này thực sự không công bằng.”

Mặc dù Max cho rằng “Renaissance” của Beyoncé là "tuyệt vời", nhưng họ không nghĩ rằng album này hoặc “Break My Soul” nên được đề cử trong lĩnh vực Dance/Điện tử “với cái giá phải trả là lấy đi của những người làm việc trong một số thể loại nhất định cả cuộc đời và sự cống hiến trong nghề để thúc đẩy các thể loại đó phát triển.

“Tôi nghĩ rằng việc đề cử (và sau đó nếu cô ấy giành chiến thắng một cách đặc biệt) là một minh chứng khác để định nghĩa âm nhạc điện tử dựa trên cách nó được tiếp thị thay vì cách nó được tạo ra cũng như những người khởi tạo và nghệ sĩ thực sự của nó.”

Bất kỳ nỗ lực nào nhằm làm sáng tỏ quy trình bỏ phiếu của Grammy đều cũng sẽ đặt ra nhiều câu hỏi hơn là câu trả lời. Định nghĩa của Grammy về sự xuất sắc trong nhạc Dance/Điện tử là khi nó áp dụng cho các thành viên bỏ phiếu của Academy, những người không nhất thiết phải là chuyên gia về nhạc dance. Lựa chọn của họ thường phản ánh các bản nhạc và album đã bán chạy và/hoặc lan truyền trên TikTok, như trường hợp của “I'm Good”. Và trong khi một người trong cuộc của Grammy gợi ý rằng những người không hài lòng với hiện trạng nên tham gia Academy và gửi bài dự thi, âm nhạc không được phân phối và phát trực tuyến rộng rãi trên các nền tảng hàng đầu vẫn sẽ không đủ điều kiện, điều này loại trừ rất nhiều bản nhạc điện tử tuyệt vời. Ngoài ra, nhìn vào số phận của các mục có thể được quyết định bởi ủy ban sàng lọc quốc gia, các thành viên tương lai có thể sẽ tự hỏi liệu việc tham gia Academy có xứng đáng hay không.

Nhưng bất chấp vô số đòn giáng vào uy tín của Grammy trong những năm qua (hãy xem thêm điều gì đã xảy ra với Jethro Tull và Kacey Musgraves để bắt đầu), chúng vẫn là giải thưởng danh giá nhất trong làng nhạc đại chúng và chiến thắng hoặc được đề cử cho một giải giúp các nghệ sĩ bán được nhiều hơn hồ sơ, đảm bảo nhiều công việc hơn và yêu cầu mức phí cao hơn. Ở hạng mục Dance / Điện tử, cũng như ở các hạng mục khác, những người chiến thắng và được đề cử này hầu hết là nam giới da trắng, điều này thậm chí còn mang lại cho họ nhiều đặc quyền hơn so với các đồng nghiệp không phải nam giới, không phải da trắng và càng làm lu mờ nguồn gốc Da đen hay queer của nhạc Dance.

Video “I'm Good” được chiếu tại phòng tập thể dục vào ngày hôm trước, và một lần nữa tôi thấy mình đang nhìn chằm chằm vào cơ bụng của ông trùm EDM David Guetta bên cạnh Bebe Rexha khi hai người khiêu vũ trên du thuyền trong chiếc váy ngắn màu đen và đeo găng tay dạ hội. Hợp xướng được đề cử giải Grammy có nội dung như sau:

“I'm good, yeah, I'm feelin' alright

Baby, I'ma have the best fuckin' night of my life

And wherever it takes me, I'm down for the ride baby

Don't you know I'm good, yeah, I'm feelin' alright”

Tôi không có ác cảm cá nhân với Rexha hay David Guetta. Tôi được biết nghệ sĩ này là một người tốt (bất chấp những sự hớ hênh kỳ quặc), và tôi không phàn nàn gì về việc anh ấy biết cách tạo ra một bản thu âm ăn khách. Nhưng đây là một đề cử có vẻ có nhiều sai sót ở những cấp độ khác nhau, và là đề cử mới nhất trong danh sách dài những yếu tố giảm đi tính toàn vẹn của giải Grammy.

*tên đã được thay đổi

Annabel Ross là cây viết tự do, theo dõi Annabel trên Twitter