Mixmag Asia Việt Nam Radio: Anh Phi và một set nhạc kể câu chuyện âm thanh

Đồng sáng lập Gãy Collective - Anh Phi là một nghệ sĩ đa dạng về nhiều nghĩa. DJ, nhà sản xuất, đạo diễn người Pháp gốc Việt này miêu tả việc về Việt Nam cũng chỉ là “đi theo một khuôn mẫu phổ biến là về để khám phá và tìm hiểu cội nguồn của mình.” Mưu cầu ấy đưa Anh Phi đến Sài Gòn 7 năm trước.

Nền tảng âm nhạc của Anh Phi bắt đầu từ khi còn là một thiếu niên ở vùng ngoại ô Paris khi những người bạn thân nhất tặng Anh Phi một chiếc guitar bass vào ngày sinh nhật để cùng nhau thành lập một ban nhạc và chơi các bản cover của Bad Nirvana, System Of A Down, Blink 182 và Led Zeppelin. Họ học nhạc bằng cách tụ tập cùng nhau vào mỗi cuối tuần trong tầng hầm, và bắt đầu sáng tác những ca khúc của riêng mình. Câu chuyện tầng hầm này đi xa đến độ đưa họ đến 20 hợp đồng biểu diễn ở Paris, những bản ghi âm, v.v.

Anh Phi đã và luôn gắn bó với âm nhạc, bằng mọi hình thức có thể. Từ chơi nhạc trực tiếp cho đến viết về âm nhạc trên blog cá nhân. “Tôi đã phát hành các tệp zip gồm các bài hát điện tử và indie mp3 hay mà tôi tìm thấy trên internet,” Anh Phi kể. Ngạc nhiên là phần không thể thiếu của collective nổi tiếng bậc nhất Việt Nam này lại mới chỉ bắt đầu DJ 3 năm về trước, “hai tuần trước đêm Gãy đầu tiên của chúng tôi ở Sài Gòn!”

DJ, nhà sản xuất, đạo diễn phim, bạn có thể mô tả gì khác về bản thân mình?

Tôi thích làm theo bản năng bất kể với phương tiện, định dạng và giọng điệu nào, và có thể làm những dự án và môi trường đa dạng, dù đó là một buổi rave hay làm phim thương mại cho một công ty tư bản toàn cầu, định hình bản sắc của một club hay chỉ sản xuất âm nhạc của riêng mình… miễn là việc nào cũng đủ lạ. Về mặt khái niệm, âm thanh và hình ảnh, tôi thích thử nghiệm với sự tương phản và những nghịch lý. Tôi luôn muốn tạo nên sự tương đồng giữa việc đạo diễn phim và tổ chức các buổi rave: cùng là tạo nên một không gian để kể những câu chuyện và chia sẻ những giá trị. Nhưng rave và làm phim tất nhiên là khác nhau. Rave thô sơ, bất ngờ và lộn xộn trong khi phim phải được làm tỉ mỉ, tính toán kĩ lưỡng. Rave là thực tế còn phim thì hư cấu, nhưng nhiều khi, tôi có thể thấy hai phạm trù này hoán đổi với nhau.

Bạn sẽ tự miêu tả về Gãy thế nào?

Chúng tôi khởi đầu là một nhóm bạn muốn có những khoảnh khắc vui vẻ và chia sẻ âm nhạc với nhau, và nó phát triển một cách tự nhiên theo thời gian, đầy trực quan và bản năng để trở thành một collective như bây giờ. Gãy tạo ra một không gian chào đón tất cả những điều kỳ lạ, bất ngờ và kỳ lạ, từ những âm thanh siêu thử nghiệm đến nhạc pop đương đại, đi qua techno, punk, gabber, thậm chí cải lương. Chúng tôi có thể có một ban nhạc hạng nặng (Cut Lon), hoặc một nghệ sĩ tap dance (Kim Khan), hoặc một người nào đó biểu diễn với máy móc trên người (Fitnesss). Trong thời gian xảy ra đại dịch, chúng tôi đã thực hiện một buổi phát trực tiếp kéo dài 16 giờ khi mọi người bị mắc kẹt ở nhà và vì thế khám phá nhiều thể loại nhạc nhẹ nhàng hơn, điều này thực sự mang lại cảm giác chữa lành và cũng khiến chúng tôi ngạc nhiên, vì Gãy hầu hết được biết đến với âm nhạc club mạnh và mang tính thử nghiệm hơn.

Đọc thêm: Mixmag Asia Việt Nam Radio: Suplex D và set nhạc đưa bạn vào bầu không khí techno Hà Nội

Không có sự “điển hình” với những raver đến các bữa tiệc của Gãy, nhưng tôi có thể thấy sự kết hợp của những người trẻ tuổi muốn thể hiện bản thân một cách cuồng nhiệt trong không gian club. Họ mang đến cảm giác như ở một thế giới khác, nơi có đầy những con người kỳ lạ xinh đẹp đang nhảy và la hét ở khắp mọi nơi. Họ thực sự cởi mở với bất cứ thứ gì chúng tôi chơi.

Bạn nghĩ gì về bối cảnh âm nhạc điện tử Việt Nam?

Bối cảnh chắc chắn đã phát triển rất nhiều trong những năm qua với ngày càng nhiều tài năng và tập thể địa phương nổi lên với nguồn năng lượng sôi nổi và mạnh mẽ. Nếu tôi có thể đưa ra bất kỳ gợi ý nào để giúp bối cảnh phát triển hơn, thì nó nên nằm ở việc các nghệ sĩ nên chấp nhận nhiều rủi ro hơn cũng như đưa ra một đề xuất âm nhạc đa dạng hơn, chứ không nhất thiết phải chơi những loại nhạc phổ biến. Bối cảnh này chắc chắn cũng cần nhiều nhà sản xuất âm nhạc và nghệ sĩ biểu diễn mang đến nhiều âm thanh nguyên bản hơn.

Những nghệ sĩ gây ảnh hưởng, truyền cảm hứng và thúc đẩy bạn?

Những nguồn cảm hứng cũ khi tôi còn là một thiếu niên là LCD Soundsystem và Yellow Magic Orchestra. Họ thực sự có ảnh hưởng rất lớn tới tôi, nhất là ở cách họ kết nối âm nhạc organic và nhạc điện tử. Giai đoạn 1 năm sống ở Thượng Hải (2021) đã mở ra cho tôi những góc nhìn mới về khả năng của nhạc dance điện tử. Từ những nơi như ALL club hay label SVBVKVLT và Genome, tất cả đã đẩy tôi vào những cảnh giới không ngờ tới. Sau đó, tôi có tìm hiểu thêm về các label như N.A.A.F.I. và Infinite Machine từ Mexico, Tratratrax từ Colombia, Standard Deviation từ Ukraine, Genot Centre từ Cộng hòa Séc, Nyege Nyege Tapes và Hakuna Kulala từ Uganda…

Việc khai thác âm nhạc thử nghiệm trong bối cảnh toàn cầu thực sự rất thú vị vì nó phần nào mang một khía cạnh nhân học, có thể phản ánh về con người, điều kiện, môi trường và bối cảnh địa chính trị. Tôi đang thấy những điều thú vị ở các nghệ sĩ không phải người phương Tây (Mỹ Latinh, Châu Phi, Trung Đông, Châu Á). Họ đã thoát khỏi chủ nghĩa thuần tuý, tính kỹ thuật và các quy tắc, dù là với việc tiếp cận thiết kế âm thanh, những thang âm nhạc khác nhau, hoặc mang chính niềm tin về tâm linh, chủ ngĩa nguyên thuỷ hay thậm chí chỉ để cho… vui. Tất cả những điều này cuối cùng đều khiến tôi suy nghĩ về khái niệm “chủ nghĩa ngoại lai” và các mối quan hệ với âm thanh “ngoại lai”. Tuy nhiên, tôi thấy điều quan trọng là chính những cảm xúc nội tại của âm nhạc, bất kể nó đến từ đâu và ai đã làm ra nó.

Đọc thêm: Mixmag Asia Việt Nam Radio: Mixmag Asia Radio: DJ-ÖRK và một set nhạc “hỗn loạn”

Và trong những ảnh hưởng gần đây hơn đến từ Animistic Beliefs, bộ đôi từ Rotterdam mà chúng tôi đã mời tại buổi rave mừng sinh nhật Gãy 3 tuổi. Với tôi, họ là hình ảnh thu nhỏ hoàn hảo của âm nhạc toàn cầu đương đại với sự chi tiết trong âm nhạc, nguồn năng lượng cao và ảnh hưởng đa văn hóa.

Miêu tả về set nhạc của bạn dành cho Mixmag Asia Việt Nam Radio?

Nó không phải là một câu lạc bộ khiêu vũ chức năng mà giống một câu chuyện âm thanh hơn, với những thách thức, thay đổi đột ngột, thăng trầm. Một số người nói rằng khi tôi làm DJ nó giống như một bộ phim vậy nên tôi đoán việc luyện tập trong phim của tôi ảnh hưởng rất nhiều đến điều đó. Gần đây tôi đã trải qua một số thời điểm khó khăn khiến tôi trưởng thành hơn, nên set nhạc này sẽ truyền tải những nguồn năng lượng đôi khi xung đột.

Nó có thể không dễ nghe, nhưng nó nói về việc học cách đối mặt và đón nhận khó khăn, những gì không thoải mái, bực bội, bị đè nén hoặc phớt lờ. Set nhạc cũng có một số ảnh hưởng của rock/heavy metal gợi nhớ đến thời niên thiếu của tôi, đắm chìm trong những đoạn riff guitar nặng nề và drum roll. Nó có âm thanh từ nhiều quốc gia: Ai Cập, Argentina, Uruguay, Trung Quốc, Syria, Lebanon… bên cạnh một số bản nhạc chưa phát hành của Ran Cap Duoi, và một bản chưa phát hành từ Fitnesss, một nghệ sĩ thử nghiệm tài năng mà chúng tôi đã mời biểu diễn tại Warehouse Club ở Hà Nội cho buổi biểu diễn cuối cùng của năm 2022.

Bạn sử dụng thiết bị gì để thu âm set nhạc này?

Tôi đã ghi lại bản phối này trên Lil Jay, tên của bộ điều khiển XDJ-RX2 mà chúng tôi đã mua với Gãy vài tuần trước bữa tiệc đầu tiên của chúng tôi ở Bùi Viện. Tôi thu set nhạc tại Studio É È của bạn mình - Nodey.

Kế hoạch tương lai của bạn?

Với Gãy, chúng tôi sẽ phát hành album mới Rắn Cạp Đuôi vào cuối tháng 4. Chúng tôi đã mời họ chơi tại Boiler Room của Gãy vào năm ngoái, bởi họ thể hiện tinh thần Gãy thuần túy. Tôi cũng đang thực hiện EP đầu tay của mình, và chuyển đến Berlin vào tháng 5 để có những thử thách và trải nghiệm mới. Nhưng tôi vẫn sẽ tiếp tục đến và làm việc tại Việt Nam vì có nhiều dự án khác nhau ở đây.

Thục Quân là Giám tuyển Văn hoá của Mixmag Asia Việt Nam.